In de voetsporen van Pauline Jaricot

Het verbaast misschien velen, maar Missio (Pauselijke Missiewerken) dankt haar bestaan aan een eenvoudige jonge vrouw: Pauline Jaricot. Zij verbond haar diepe geloof met sociale actie. In mei 2022 zal zij zalig verklaard worden.

Wie was Pauline Jaricot?

Pauline Jaricot werd in 1799 in Lyon (Frankrijk) geboren als dochter van een rijke koopman. Vanaf haar vroegste jeugd kreeg ze een ‘goede’ christelijke opvoeding. Na herstel van een ernstige ziekte en het overlijden van haar moeder in 1816 besloot Pauline om God te dienen en zich te wijden aan diegenen die zich om het katholieke geloof bekommerden. Ze legde voor zichzelf de gelofte van kuisheid af en ging zeer eenvoudig leven.

Christelijk engagement

Zij nam het op voor de rechten van de uitgebuite arbeiders en vooral de arbeidsters die zij aan het werk zag in de textielfabrieken van Lyon. Zij werd geraakt door de erbarmelijke omstandigheden en het ellendige leven van deze vrouwen. Geloof en sociale gerechtigheid gingen voor Pauline Jaricot hand in hand.

Levende rozenkrans

Voor Pauline Jaricot was verbondenheid met andere mensen belangrijk. Daarom begon ze al op 17-jarige leeftijd met een ‘levende rozenkrans’: groepen van 10 mensen die samenkwamen in gebed. Elke groep nam zich voor weer een nieuwe groep van 10 mensen te starten. Zo ontstonden tientallen, honderden, duizenden groepen met telkens één vrouw die de groep in goede banen leidde.

Fondsenwerving

Pauline Jaricot zag niet enkel de noden van de mensen rondom haar, maar ook die van de kerkgemeenschap op wereldwijde schaal. Paulines broer Phinéas was immers zelf missionaris. Daarom voegde ze, naast gebed, ook een fondsenwervende actie toe aan de groepen. Elke week deed iedereen een kleine bijdrage. In 1822 ontstond hieruit het ‘Genootschap tot Voortplanting van het Geloof’, met goedkeuring van paus Pius VII. Elke groep van dit genootschap zou bijdragen aan de verspreiding van het evangelie, door gebed en door een geldelijke bijdrage.

Pauselijke Missiewerken

Al vroeg inspireerde het engagement van Pauline Jaricot velen. Zo ontstond in 1843 ook het ‘Genootschap van de heilige Kindsheid’, wat we vandaag Missio-Kinderen noemen. Hierin nemen kinderen het op voor hun leeftijdsgenoten wereldwijd: ze bidden voor elkaar en steunen kinderprojecten. In 1889 ontstond het ‘Liefdeswerk van de Heilige Apostel Petrus’, wat wij Missio-Opleidingen noemen. Vanuit dit werk krijgen priesterstudenten wereldwijd steun tijdens hun opleiding. In 1916 ontstond ten slotte de ‘Missiebond’, een werk dat het missionaire bewustzijn in de wereldkerk wil aanmoedigen. De kroon op het werk dat Pauline Jaricot zeer bescheiden startte, komt in 1922: de vier werken krijgen het statuur van ‘pauselijk’. Zo ontstonden de Pauselijke Missiewerken, in Europa gekend als Missio dankzij de inzet van een eenvoudige jonge vrouw.

Pauline inspireert de Europese Missio-directeurs


Van 7 tot 11 februari 2022 ontmoetten de Europese Missio-directeurs elkaar in Madrid. Ze dachten samen na over de missionaire uitdagingen in Europa, maar gaven natuurlijk ook voldoende aandacht aan Pauline Jaricot. Priester Tadeusz J. Nowak, Secretaris-Generaal van het Pauselijk Missiewerk voor de Voortplanting van het Geloof, noemde haar een “bron van inspiratie voor ons vandaag”.

Hij sprak over “De natuur en het charisma van Missio, haar plaats binnen de wereldkerk en in elke kerkgemeenschap”. Daarbij wees hij erop dat het charisma van Missio altijd moet bijdragen aan gemeenschap binnen de wereldkerk en gebaseerd moet zijn op liefde. Zonder liefde is alles wat we doen, zelfs onze fondsenwerving, zinloos.

Het persoonlijke charisma, van God ontvangen, van Pauline was bijzonder en het is de taak van Missio om dat levend te houden. Als jonge leek kreeg Pauline een bijzonder charisma na haar bekering. Ondanks alle ellende die ze kende, was ze ontvankelijk voor het mysterie van Gods liefde. Daardoor, en door de verhalen van broer die als missionaris zou vertrekken en haar over de moeilijkheden van de evangelisatie vertelde, voelde ze de drang om actie te ondernemen. Pauline had een passie voor de evangeliserende opdracht van de Kerk, maar ook voor het gebed. Vanuit die overtuiging moedigde ze mensen aan te delen wat ze hebben: zowel spiritueel als materieel. Priester Tadeusz vroeg aan de Missio-directeurs om die dubbele dimensie nooit te vergeten.

Missio is immers geen ngo. Missio is wel een netwerk voor gebed en om te delen wat we hebben, zodat de Kerk haar plaats in de wereld kan innemen. Dat vraagt creativiteit en moed. Enkel zo blijven we niet steken in onze eigen problemen en kunnen we anderen aanmoedigen om mee in ons verhaal te stappen.

160 jaar overlijden

In januari 1862, dus 160 jaar geleden, keerde Pauline Jaricot terug naar de hemelse Vader. Zij ligt aan de basis van Missio (de Pauselijke Missiewerken) en leeft zo ook vandaag voort. De verjaardag van haar overlijden is dan ook een ultieme gelegenheid om terug te denken aan haar passie voor de verkondiging van het evangelie wereldwijd, en om enthousiast in haar voetsporen te treden. Daartoe roept paus Franciscus ons in elk geval op in zijn boodschap voor Missiezondag 2022. Priester Tadeusz J. Nowak, secretaris-generaal van het Pauselijke Missiewerk voor de Voortplanting van het Geloof, treedt hem bij:

Brief Nowak
Op 9 januari 1862, om 7 uur ‘s ochtends, 160 jaar geleden, keerde onze bijna zaligverklaarde en teerbeminde stichter Pauline Marie Jaricot terug naar het huis van de Vader, na intens fysiek en spiritueel lijden. Ze stierf in armoede, officieel ingeschreven in het register van de armen van Lyon. Ze werd begraven als een nobele onbekende en slechts enkele armen van de stad waren aanwezig op haar begrafenis. Haar laatste woorden voor haar dood waren: “O mijn Moeder, ik ben volledig voor u!” Paus Johannes Paulus II koos dezelfde woorden voor zijn devies: “Totus Tuus” (“Geheel de uwe”), daarbij verwijzend naar de Moeder Gods. Mogen alle gedoopten altijd rekenen op de voorspraak van onze geliefde stichter, vooral zij die elke dag werken voor de Pauselijke Missiewerken, zij die ten dienste staan van de paus in zijn inzet voor de missio ad gentes en de steun aan de jonge kerkgemeenschappen in de missiegebieden!

- Priester Tadeusz J. Nowak, O.M.I., Secretaris-Generaal van het Pauselijk Missiewerk voor de Voortplanting van het Geloof