In zijn boodschap aan de katholieken voor het begin van de vastentijd, gepubliceerd op dinsdag 25 februari, nodigt paus Franciscus ons uit om "samen in hoop op weg te gaan". Deze veertig dagen zijn ons gegeven om naar de school van bekering te gaan. We moeten niet alleen "stappen" en uit onze comfortzone komen om onszelf in beweging te zetten naar anderen toe, maar we moeten ook "samen" stappen, als zusters en broeders. De paus benadrukt dat onze eenheid op deze tocht onze hoop meer levendig én meer levengevend maakt, omdat "christenen geroepen zijn om samen op weg te gaan, nooit als eenzame reizigers. De heilige Geest spoort ons aan om uit onszelf ons tot God te richten en naar onze broeders en zusters te gaan, en ons nooit in onszelf op te sluiten." Deze dynamiek van missionair uitstap, die paus Franciscus dierbaar is, werd in zijn encycliek over de vreugde van het evangelie voorgesteld als een missionaire opdracht die bestaat in "Gaat dus en maakt alle volkeren tot mijn leerlingen" (De vreugde van het evangelie, 2013, nr. 19). De christelijke vastentijd wordt bepaald door het afstand doen van het ‘ik’ en door ons te begeven naar onze broeders en zusters waar ook ter wereld. Universele broederlijkheid is niet alleen een roeping, maar ook een zending voor allen die geloven in Hem die zijn leven heeft gegeven voor allen, en in het bijzonder voor de zwaksten (vgl. 2 Korintiërs 5,15).

In zijn encycliek over broederlijkheid, "Fratelli tutti" (Iedereen broeders en zusters) van 3 oktober 2020, toonde de paus aan dat de armen, de verlatenen, de zieken, de mensen aan de rand en de minsten, geen detail zijn in de marge van de missionaire activiteit van de Kerk. Ze staan in het centrum en bepalen de essentie van de christelijke boodschap. Alle broeders en zusters, zo sprak hij, duidelijk de klemtoon leggend op "de essentie van een open broederlijkheid die toelaat ieder mens te erkennen, te waarderen en lief te hebben, ongeacht zijn of h aar fysieke aanwezigheid, ongeacht waar hij of zij geboren is of leeft" (Fratelli Tutti, nr. 1). De weg van de veertigdagentijd moet ons hart, onze ogen, onze handen en onze voeten richten op onze broeders en zusters die vaak worden vergeten in de uithoeken van onze moderne samenleving. Het is in deze "face-to-face" ontmoetingen met de periferieën dat het "missionaire uitstap" concreet wordt en de Kerk ertoe brengt de essentie van haar missie te begrijpen, namelijk het leven (opnieuw) te geven, in overvloed.

Broederlijkheid is ongetwijfeld een roeping van elke mens

Broederlijkheid is ongetwijfeld een roeping van elke mens. We zijn allemaal geroepen om ons leven te leiden in een broederlijke omgeving, waar elke persoon om ons heen, hoe verschillend ook, een broeder of zuster is om van te houden en een geschenk dat ons wordt geschonken om ons te helpen vooruitgang te boeken op de weg van bekering. Deze roeping is zeker een uitdaging, omdat de ander misschien moeilijk of zelfs onmogelijk te aanvaarden lijkt. Maar zonder anderen zou het christelijk leven zijn smaak en zijn getuigenis verliezen, omdat we door ons antwoord op de roeping tot universele broederlijkheid de betekenis van het offer ontdekken. Opoffering leidt tot liefde zonder grenzen en tot ultieme vrijgevigheid, naar het voorbeeld van Christus die de mensheid heeft liefgehad tot op het punt dat Hij zijn leven gaf.

Broederlijkheid is een zending

Broederlijkheid is een zending. Het is niet alleen een pad dat moet worden bewandeld, maar ook een zending die moet worden volbracht. Het staat ook garant voor eenheid en bepaalt de mogelijkheid van duurzame vrede tussen volkeren en naties. Het leidt de mensheid naar een rechtvaardiger toekomst. Onze wereld, gekwetst door politieke en economische conflicten en burgeroorlogen, toont onze menselijke zwakheden en legt het gebrek aan authentieke broederlijkheid bloot. De broederlijkheid wijst ons een weg om te volgen, zij nodigt ons uit om missionaire wegen te ontdekken en te herontdekken om onze wereld broederlijker te maken en meer open te stellen voor de vreugde van het Evangelie, voor de bescherming van het leven en de schepping. Op deze manier legt de universele broederlijkheid een grenslijn vast die moet worden gerespecteerd om samen verder te gaan. Zoals het Tweede Vaticaans Concilie heeft verkondigd, is de erkenning van onze universele broederlijkheid geen detail van het christelijk leven dat kan worden weggelaten. Het is eerder een bepalend element in ons bestaan en leidt ons binnen in de diepten van onze christelijke zending (vgl. Nostra Aetate n°5). Broederlijkheid maakt dus deel uit van een echte christelijke dynamiek die gericht is op aandacht voor anderen en delen.

Deze dynamiek van delen heeft de eerste christelijke gemeenschappen ertoe gebracht zichzelf opnieuw uit te vinden en samen een levendiger hoop te beleven, ondanks de moeilijke tijden die ze doormaakten. De Handelingen van de Apostelen vertellen ons: "De menigte die het geloof had aangenomen, was een van hart en een van ziel en er was niemand die iets van zijn bezittingen zijn eigendom noemde; integendeel zij bezaten alles gemeenschappelijk" (Hnd 4,32). Dankzij dit gebaar van delen, eenheid en solidariteit konden de eerste gemeenschappen de schoonheid en kracht ontdekken van "een liefde die de grenzen van ruimte en tijd overstijgt". (Fratelli Tutti 1).

In haar dagelijkse zending geeft de Kerk op een concrete manier uitdrukking aan de liefde van God, die haar concrete betekenis vindt in het getuigenis van de broederlijke liefde. De veertigdagentijd nodigt ons uit om ons terug te trekken achter het lawaai en het geroezemoes van deze wereld om de vreugde en het verdriet van de lijdende mensheid te kunnen horen. De paus herinnert ons hieraan in zijn boodschap voor deze vastentijd, die we over enkele dagen beginnen: "In deze vastentijd vraagt God ons na te gaan of we in ons leven, in onze gezinnen, op de plaatsen waar we werken, in parochie- of religieuze gemeenschappen, in staat zijn om met anderen te op weg te gaan, te luisteren, de verleiding te overwinnen om ons te verankeren in ons eigen ego en ons alleen bezig te houden met onze eigen behoeften."

Aan het begin van deze vastentijd nodigt Missio België u uit om uw gebed te verbinden met dat van de universele Kerk voor vrede en authentieke broederlijkheid, die in staat is harten te transformeren en bruggen van liefde te bouwen tussen volkeren. Broederlijkheid heeft concrete gebaren van delen nodig die de inzet van elkeen vereist om zijn of haar ego opzij te zetten en de ander in het middelpunt van alles en iedereen te plaatsen. De veertigdagentijd beleven als een zending is vooral een verbintenis om zich te laten leiden door het Evangelie en dagelijks te getuigen van de liefde van Christus.

Moge de Maagd Maria onze christelijke inzet ondersteunen en ons vergezellen op de weg van de veertigdagentijd.

Pr. Théogène Havugimana, directeur Missio België
Veertigdagentijd 2025

Lees hier de vastenboodschap van paus Franciscus 2025